زانو درد و انواع آن
زانو درد
دردی که در قسمت زانو (چه در داخل و چه در بیرون زانو) باشد به آن زانو درد می گویند. جهت تشخیص زانو درد ابتدا می بایست سابقه پزشکی بیمار را مورد مطالعه قرار داد. سابقه پزشکی باید دقیق و شامل موارد ذیل باشد:
چه نوع حسی وجود دارد؟ (مانند درد، تیرکشیدن و یا احساس سوزش در زانو)
کدام قسمت دارای درد است؟ (همانند جلو یا پشت زانو)
چه هنگامی زانو شروع به درد می کند؟ (مثلا درد تدریجی است و یا به صورت ناگهانی آغاز می شود)
آیا به تازگی آسیبی به زانو وارد گردیده است؟ ( همانند ضربه به زانو)
علاوه بر سابقه پزشکی امکان دارد که متخصص مفصل زانوی تان را مورد بررسی قرار دهد و رادیوگرافی یا MRI را برای شما تجویز نماید تا بتواند نگاه دقیقی به مفاصل زانوی شما انداخته و دلیل درد را تشخیص دهد. در نهایت نیز هنگامی که دلیل درد زانوی تان به صورت دقیق مشخص گردید متخصص برنامه درمانی را برایتان تنظیم می نماید.
زانو درد
انواع زانو درد
بعضی از مشکلات که عملکرد مطلوب یک و یا هر دو زانو را تحت تاثیر خود قرار می دهند امکان دارد که موجب درد شوند.
یکی از اصلی ترین دلایل زانو درد، صدمه و یا ضربه خوردن به زانو می باشد. ولی بیماری های گوناگونی همانند آرتروز ممکن است که باعث ناراحتی و همچنین وخیم تر شدن درد زانو شوند.
این نوع صدمات معمولا برگرفته از آسیب هایی همانند ضربه و یا کوفتگی می باشد و یا هنگامی که زانو دچار پیچ خوردگی می شود. معمولا پیچ خوردگی و کشیدگی در هنگام ورزش کردن ایجاد خواهد شد ولی امکان دارد که در هنگام انجام هر حرکت ناگهانی و یا غیر منتظره ای نیز شکل گیرد. در ادامه به انواع زانو درد خواهیم پرداخت.
زانو درد و انواع آن
1- منیسک آسیب دیده
منیسک لایه های نازک غضروفی می باشند که در بین استخوان های تیبیا و همچنین فمور قرار دارند. منیسک همانند یک هلال و یا دیسک است این بافت همبند بیشتر فشارهایی که به اندام های پایینی وارد می گردد را جذب می نماید. ولی زمانی که فشار بیش از حد زیادی به زانو وارد می شود منیسک پاره خواهد شد.
همچنین منیسک با جلوگیری از حرکات غیر طبیعی که امکان دارد موجب آسیب دیدگی شوند زانو را تثبیت می نماید. پاره شدن منیسک ممکن است که بر روی عملکرد طبیعی زانو تاثیر گذار باشد.
2- تاندونیت
تاندونیت نوعی التهاب است که قرمزی حساسیت به لمس و همچنین درد شدید را در تاندون زانو و یا هر بخشی از بدن که دارای تاندون است ایجاد می نماید.
فعالیت های بدنی که نیاز به حرکات تکراری دارند ممکن است خطر تاندونیت را افزایش دهند. عامل های دیگر تاندون های التهابی صحیح گرم نکردن بدن جهت ورزش و بیماری هایی همانند آرتروز خواهد بود.
3- آرتروز
آرتروز اصلی ترین نوع بیماری های مفصلی می باشد که امکان دارد در یک و یا چندین مفصل استخوان بدن نمایان شود.
مردان، زنان و همچنین کودکان می توانند مبتلا به آرتروز شوند. خانم های بالای 55 سال بیشتر در معرض خطر ابتلا به آرتروز می باشند.
در این نوع بیماری غضروف ها از بین خواهند رفت و این اشکال موجب می شود تا استخوان ها با هم برخورد داشته باشند که باعث ناراحتی و همچنین درد شدیدی می شود.
ممکن است که آرتروز از آسیب های مفصلی مادرزادی آسیب های ناشی از ورزش و یا کاری که به حرکات مجدد نیاز دارند به وجود آید.
آرتروز
4- شبه نقرس
شبه نقرس نوع رایجی از آرتروز زانو می باشد. زمانی که کریستال های پری فسفات کلسیم (نوعی نمک) در مایعات زانو ایجاد می گردد شبه نقرس به وجود خواهد آمد.
شبه نقرس معمولا با بیماری نقرس اشتباه گرفته می شود. در بیماری نقرس کریستال های اسید اوریک در سلول های زانو یافت می شوند که موجب ایجاد درد تورم و التهاب در زانو و همچنین دیگر مفاصل بدن خواهد شد.
5- بورسیت
ممکن است که این التهاب در بعضی از افراد موجب زانو درد شود. بورس کیسه های کوچک دارای مایع می باشند که تاندون های باسن، شانه و زانوها را روان می نماید تا بتوانند آزادانه در امتداد مفاصل حرکت کنند.
6- کندرومالاسی کشکک یا سندرم زانوی دونده
کندرومالاسی یک اصطلاح عمومی می باشد که جهت توصیف شکنندگی و همچنین نرمی غضروف موجود در بدن استفاده می کنند.
کندرومالاسی کشکک فقط بر روی کشکک زانوها تاثیر گذار می باشد. کندرومالاسی کشکک به دلیل سایش غیرطبیعی و همچنین حرکت غیر معمول کشکک زانو در زمان خم و راست نمودن زانوها پدیدار می شود.
این بیماری بیشتر زنان را نسبت به مردان مبتلا می کند. ولی امکان دارد برای هر فردی که بسیار فعال است ایجاد درد نماید.
7- اضافه وزن
افراد مبتلا به اضافه وزن ممکن است که در زمان پیاده روی و یا ایستادن درد زانو را تجربه نمایند. زمانی که وزن بدن بیش از اندازه طبیعی است امکان دارد که به زانوها و مفاصل فشار وارد شود.
این فشار می تواند باعث از بین رفتن بافت مفصل زانو شود و به این ترتیب استخوان های تیبیا و فمور با هم برخورد خواهند داشت که این برخورد باعث اصطکاک می شود و همین امر موجب افزایش درد خواهد شد.
اضافه وزن دلیل زانو درد
افرادی که در معرض خطر ابتلا به زانو درد می باشند
افراد سالمند ممکن است زانو درد داشته باشند. خانم های بالای 65 سال نسبت به افراد جوان بیشتر در معرض خطر زانو درد می باشند.
امکان دارد که جوانان و همچنین نوجوانان زانو درد را تجربه نمایند. به این علت که ورزش و فعالیت هایی که نیاز به پریدن، دویدن و یا انواع مشابهی از حرکت های فعال دارند می تواند موجب ایجاد شرایط استرس زا بر بدن شوند.
کودکان سنین 13 الی 19 سال و یا قبل تر از آن ممکن است که در بازی های فعال دچار این درد شوند. زانو درد در کودکانی بیشتررخ خواهد داد که در فعالیت های پریدن، دویدن و یا بازی هایی که نیاز به حرکات تکراری دارند شرکت می نمایند.
علایم زانو درد
با توجه به پیچیدگی بیماری و یا آسیب امکان دارد که علایم زانو درد خفیف یا شدید باشد.
علایم و نشانه های رایج زانو درد:
- سفتی و یا ناتوانی در خم نمودن یا صاف کردن زانو
- گرم بودن پوست در زمان لمس
- شنیدن صداهای غیر طبیعی زمان حرکت دادن زانو
علایم و نشانه های جدی زانو درد:
- ورم دردناک، قرمزی و همچنین تب
- عدم توانایی در ایستادن
- لنگ زدن
- افتادن در هنگام تلاش جهت ایستادن
- بی حسی در پای آسیب دیده
- نشانه های قابل مشاهده از آسیب دیدگی همانند ناهنجاری ها و یا ظاهر غیر طبیعی زانو
زانو درد
تشخیص زانو درد
ممکن است که متخصص شیوه های تشخیصی خاصی را جهت یافتن دلیل درد تجویز نماید. که می تواند شامل موارد ذیل باشد:
رادیوگرافی از زانوها جهت یافتن صدمات، بیماری و همچنین ناهنجاری ها. این نوع آزمایش تشخیصی از تابش الکرومغناطیسی برای دیدن داخل بدن و تولید تصاویر استفاده می نماید.
سی تی اسکن از قسمت های درون بدن در موقعیت ها و زوایای متفاوت عکس می گیرد. سی تی اسکن به تشخیص مشکلات داخل مفصل ها، استخوان ها و بافت ها کمک خواهد نمود.
فناوری سونوگرافی با استفاده از امواج صوتی به طور بلادرنگ و زمان واقعی تصاویری را ایجاد می نماید. این شیوه جهت اهداف تشخیصی استفاده می گردد.
MRI تصاویری سه بعدی از بدن ایجاد می کند. MRI داخل زانو را بررسی نموده و اجازه خواهد داد تا پزشکان آناتومی آن را بررسی نمایند.
آزمایش مایع مفصل معمولا جهت اهداف تشخیصی استفاده می شود.
درمان زانو درد
زانو درد با داروهای کاهش درد و درمان بیماری های زانو درمان خواهد شد. معمولا فیزیوتراپی برای آسیب های مربوط به ورزش تجویز می شود. فیزیوتراپی بدن را به عملکرد طبیعی خود باز می گرداند.
امکان دارد که برخی از افراد نیاز به تزریق کورتون داشته باشند تا علائم آرتروز بهبود پیدا کند. نوع دیگری از تزریق دارای اسید هیالورونیک (ماده ای که به صورت طبیعی در بدن یافت می گردد) است تا تولید مایع مفصلی طبیعی را تحریک نماید.
جراحی گزینه ای می باشد که برای افرادی که دارای آسیب شدید زانو می باشند و قابل درمان با روش های معمول نمی باشد استفاده می گردد و می تواند شامل تعویض جزئی و یا کامل زانو باشد.
معمولا جراحی را به دلیل عوارض زیاد آن توصیه نمی کنند ، مگر آن که درد زانو واقعا شدید و غیرقابل مهار باشد. همچنین امکان دارد که محل جراحی دچار عفونت شود و یا تعداد کمی از افراد تا هنگامی که ناحیه مورد جراحی به صورت کامل بهبود پیدا می کند دچار درد شدیدی شوند. سن و همچنین وضعیت بیمار بر این عوارض تاثیرگذار می باشد.
پیشگیری از زانو درد
یک رژیم غذایی سالم می تواند به کاهش وزن و جلوگیری از ایجاد فشار غیر طبیعی بر روی مفصل زانو کمک نماید. قبل از بلند نمودن وزنه ها، دویدن و یا انجام هر ورزش دیگری که ممکن است به بدن فشار وارد کند، بدن خود را گرم نمایید تا از کشیدگی مفاصل جلوگیری شود.
استراحت پس از تمرینات ورزشی شدید می تواند به جلوگیری از زانو درد کمک فراوانی کند. برای افرادی که دچار بیماری های زانو می باشند انجام تمرینات ورزشی سبک می تواند گزینه ایده آلی باشد.
پیشگیری از زانو درد
نکات تغذیه ای برای زانو درد
بهترین استراتژی جهت متوقف نمودن علایم آرتروز و زانو درد عبارتند از:
1- اگر اضافه وزن دارید، وزن خود را کاهش دهید.
2- بشقاب خود را با میوه ها و همچنین سبزیجات پر نمایید.
3- از ماهی، آجیل و روغن های سالم استفاده کنید.
4- به صورت مرتب ورزش و یا پیاده روی کنید.
درمان خانگی زانو درد
- استراحت
- گذاشتن یخ بر روی زانو
- فشار معتدل بر روی زانو
- بالا نگه داشتن پا
اگر پایتان پیچ خورده است ، زمین خورده اید و یا ضربه ای به زانویتان وارد شده است کمک های اولیه شامل مراحل بالا می توانند جهت کاهش درد مفید باشند.
حتما استراحت کنید و بر روی زانویتان کمپرس سرد و یا کیسه یخ بگذارید. در صورتی که به یخ دسترسی ندارید می توانید کیسه کوچکی از سبزیجات یخ زده همانند نخود فرنگی را به عنوان کمپرس سرد استفاده نمایید.
کمپرس سرد بر روی زانو
جهت جلوگیری از ورم زانو، زانوی خود را با استفاده از باند کشی ببندید. ولی نباید به قدری محکم باشد که جریان خون در پاهایتان متوقف گردد. زمانی که در حال استراحت می باشید، پاهای خود را بر روی یک بلندی همانند صندلی و یا کاناپه قرار دهید.
داروهای در دسترس برای زانو درد
1- استفاده از پمادهای مسکن:
می توانید پمادهای مسکن درد را از داروخانه تهیه نموده و بر روی محل آسیب دیده بمالید. البته به این نکته دقت داشته باشید که تاثیر این نوع پمادها موقتی بوده و بعد از چند ساعت ممکن است درد مجددا بازگردد.
2- گلوکزامین و کوندروتین سولفات:
گلوکزامین و کوندروتین دو مکملی می باشند که در دهه گذشته توجه دانشمندان را در زمینه کاهش درد به خود جلب نموده اند.
در تبلیغات تجاری ادعا می شود که مصرف همزمان این دو مکمل موجب تقویت مفاصل خواهد شد. تحقیقات نشان داده است که اثر بخشی این دو مکمل بر روی دردهای آرتروزی خفیف تا متوسط، بسیار ناچیز می باشد. ولی برای افرادی با دردهای شدیدتر، سودمند خواهد بود. البته مصرف این داروها به ویژه در بیماران دیابتی امکان دارد که مشکل ساز شود. پس در هر صورت پیش از مصرف این مکمل ها حتما با پزشک خود مشورت نموده و از عوارض آن ها مطلع شوید.