شل شدن مفصل مصنوعی زانو
شل شدن مفصل مصنوعی زانو
با وجود تمام تلاش‌ها برای ایجاد یک اتصال قوی بین مفصل مصنوعی و استخوان، چه در روشهای سیمانی و چه بدون سیمان، احتمال شل شدن مفصل مصنوعی زانو در طول زمان وجود دارد. شل شدن پروتز یکی از مشکلات رایج در دراز مدت پس از تعویض مفصل زانو است و دلیل اصلی بسیاری از جراحی‌های مجدد برای تعویض مفصل زانو محسوب میشود.
زمان بروز این مشکل از چند سال پس از جراحی تا حتی سی سال متغیر است و به عوامل مختلفی مانند نوع مفصل مصنوعی، تکنیک جراحی، استحکام استخوان بیمار و میزان فشاری که بیمار به مفصل وارد می‌کند بستگی دارد. در واقع، عوامل متعددی بر طول عمر و پایداری مفصل مصنوعی تأثیر می‌گذارند.
به طور خلاصه، اگرچه تعویض مفصل زانو یک روش درمانی مؤثر برای تسکین درد و بهبود عملکرد مفصل است، اما احتمال شل شدن مفصل مصنوعی زانو در در دراز مدت وجود دارد و این مسئله می‌تواند نیاز به جراحی مجدد را ایجاد کند.
علت شل شدگی پروتز زانو چیست؟
- پروتز زانو، با وجود مزایای فراوان، ممکن است در طول زمان بر اثر نیروهای که در طول زمان به مفصل مصنوعی وارد می شوند، تصادف، فشار زیاد یا زمین خوردن های شدید، لق و یا حتی دچار شکستگی شود.
- انجام فعالیت‌های سنگین و داشتن وزن زیاد، فشار بیشتری را بر مفصل مصنوعی وارد کرده و احتمال شل شدن مفصل مصنوعی زانو را افزایش می‌دهد.
- سایش قسمت‌های مختلف پروتز در طول زمان باعث تولید ذرات ریز میشود. این ذرات ریز می‌توانند به تدریج استخوان اطراف پروتز را تخریب کرده و باعث ضعیف شدن اتصال بین پروتز و استخوان شوند. این وضعیت، که خوردگی استخوان نامیده میشود، باعث شل شدن پروتز و حساسیت بیشتر آن به نیروهای وارده میشود.
- عفونت در مفصل تعویض شده می‌تواند باعث التهاب، تخریب بافت‌های اطراف پروتز و در نهایت شل شدن مفصل مصنوعی زانو شود.
- در افرادی که در سنین پایینتر عمل تعویض مفصل انجام می‌دهند، احتمال شل شدن پروتز زودتر از افراد مسن‌تر وجود دارد. زیرا این افراد معمولاً فعالیت بدنی بیشتری دارند و پروتز در آن‌ها بیشتر تحت فشار قرار می‌گیرد.
- پروتز زانو از قطعات فلزی و پلاستیکی تشکیل شده است که با گذشت زمان و در اثر اصطکاک، دچار سایش و پارگی می‌شوند. ذرات ریز حاصل از این سایش می‌توانند باعث تحریک بافت‌های اطراف پروتز و در نهایت شل شدن آن شوند.
- عمر مفید یک مفصل مصنوعی معمولاً حدود 25 سال است. پس از این مدت، احتمال شل شدن مفصل مصنوعی زانو در یا بروز مشکلات دیگر در مفصل افزایش می‌یابد. البته این مدت زمان می‌تواند بسته به عوامل مختلفی مانند نوع فعالیت بیمار، وزن و مراقبت‌های بعد از عمل متفاوت باشد.
- رعایت نکردن توصیههای پزشک بعد از عمل، مانند پرهیز از فعالیت‌های سنگین و انجام تمرینات ورزشی مناسب، می‌تواند باعث افزایش فشار روی پروتز و شل شدن پروتز زانو شود. پس از جراحی تعویض زانو، بیماران باید در انجام فعالیت‌های روزمره، به خصوص در حالت نشسته و دراز کشیده، دقت و احتیاط لازم را داشته باشند. این جراحی پیچیده و تخصصی است و حتما باید توسط متخصصین ارتوپد انجام شود. در هنگام انجام عمل، به دلیل وسعت ناحیه جراحی و نیاز به بی‌حسی کامل، بیهوشی موضعی مناسب نیست و از بیهوشی عمومی یا اپیدورال استفاده میشود.
علائم شل شدن مفصل مصنوعی زانو چیست؟
- احساس درد در اطراف مفصل مصنوعی زانو
- درد هنگام حرکت و فعالیت که با استراحت کاهش می‌یابد
- کاهش تحرک مفصل مصنوعی نسبت به استخوان اطراف
- جابجایی محل پروتزها موجب بی ثباتی مفصل و دررفتگی ان می شود
- شل شدن مفصل مصنوعی زانو ممکن است موجب شکستگی استخوان اطراف شود
- درد شدید زانو
- تغییر شکل ساق پا
- تورم در پشت زانو
- شنیدن صداهای غیرعادی از مفصل هنگام حرکت
- عدم تسکین درد با مصرف داروهای مسکن
تشخیص شل شدگی پروتز زانو
- بررسی شرح حال بیمار و معاینه دقیق بیمار توسط پزشک
- رادیوگرافی
- سی تی اسکن
- اسکن هسته‌ای استخوان
یکی از روشهای موثر برای تشخیص شل شدگی پروتز زانو، استفاده از رادیوگرافی (عکس‌برداری ساده) است. با مقایسه دقیق تصاویر رادیوگرافی فعلی با اولین تصاویر گرفته شده پس از عمل، میتوان حتی تغییرات جزئی و اولیه شل شدن مفصل مصنوعی زانو را تشخیص داد. این مقایسه به پزشک کمک می‌کند تا با دقت بیشتری به تغییرات ایجاد شده در موقعیت پروتز و میزان فاصله آن با استخوان پی ببرد.
در مواردی که با وجود شک پزشک به شل شدگی، تصاویر رادیوگرافی تغییرات واضحی را نشان ندهد یا برای بررسی دقیق‌تر جزئیات نیاز باشد، از روشهای تصویربرداری پیشرفته‌تر مانند سی‌تی‌اسکن یا اسکن هسته‌ای استخوان استفاده میشود. سی‌تی‌اسکن تصاویری با جزئیات بیشتر از ساختار استخوان و پروتز ارائه می‌دهد و به پزشک اجازه می‌دهد تا کوچک‌ترین تغییرات در موقعیت پروتز را تشخیص دهد. اسکن هسته‌ای استخوان نیز با تزریق ماده رادیواکتیو به بدن، فعالیت متابولیکی استخوان را نشان می‌دهد و می‌تواند به تشخیص التهاب، عفونت یا شل شدگی پروتز کمک کند.
روش های درمان شل شدگی پروتز زانو
شل شدن مفصل مصنوعی زانو مشکل جدی است که می‌تواند عوارض متعددی را به دنبال داشته باشد. هنگامی که مفصل مصنوعی در جای خود محکم نباشد، اجزای آن در داخل استخوان به طور مداوم حرکت می‌کنند. این حرکت مداوم باعث سایش و تخریب استخوان‌های اطراف مفصل میشود و می‌تواند سرعت تحلیل رفتن آن‌ها را افزایش دهد. در موارد شدیدتر، این سایش می‌تواند منجر به شکستگی استخوان شود. به همین دلیل، درمان سریع این عارضه برای جلوگیری از عوارض جدی‌تر، بسیار مهم است.
تعویض مفصل زانو
جراحی مجدد تنها راه حل درمان شل شدگی مفصل مصنوعی
در اکثر موارد، برای رفع مشکل شل شدن مفصل مصنوعی زانو ، جراحی مجدد و تعویض مفصل ضروری است. در این جراحی، مفصل مصنوعی قبلی با دقت و احتیاط خارج شده و مفصل جدیدی جایگزین میشود. البته باید توجه داشت که جراحی مجدد نسبت به جراحی اولیه پیچیده‌تر است و نیاز به دقت و تخصص بیشتری دارد. گاهی اوقات نیز برای تقویت استخوان و بهبود تثبیت مفصل جدید، از پروتزهای خاص یا پیوند استخوان استفاده میشود.
پیشگیری از شل شدن مفصل مصنوعی
برای کاهش احتمال شل شدن مفصل مصنوعی زانو ، میتوان اقداماتی انجام داد. استفاده از مواد با کیفیت در ساخت پروتز، تکنیک جراحی دقیق و صحیح، قرارگیری صحیح اجزای پروتز در محل خود و استفاده مناسب از سیمان استخوان (در صورت استفاده از پروتزهای سیمانی) از جمله عواملی هستند که می‌توانند به افزایش طول عمر مفصل مصنوعی و کاهش احتمال شل شدن آن کمک کنند.
مفصل مصنوعی زانو
چرا پروتز زانو می شکند؟
اگرچه قسمت فلزی پروتز زانو بسیار مقاوم است و به ندرت می‌شکند، اما استخوان‌های اطراف آن در برابر ضربه آسیب‌پذیر هستند. در واقع، احتمال شکستگی استخوان اطراف پروتز بسیار بیشتر از شکستگی خود پروتز است. همچنین، قسمت پلاستیکی موجود در ساختار پروتز نیز به طور معمول نمی‌شکند، اما ممکن است در اثر استفاده طولانی‌مدت فرسوده شده و نیاز به تعویض داشته باشد. بنابراین، اصلی‌ترین نگرانی در مورد پروتزهای زانو، نه شکستگی خود پروتز، بلکه آسیب به استخوان‌ها و فرسودگی اجزای پلاستیکی آن است.
آیا پروتز زانو در صورت شل شدن قابل تعویض است؟
شل شدن مفصل مصنوعی زانو یک مشکل جدی است که معمولاً با جراحی تعویض پروتز همراه است. در واقع، هنگامی که پروتزی شل شود، امکان ترمیم آن امکان پذیر نیست و اغلب نیاز به برداشتن پروتز قدیمی و جایگزینی آن با یک پروتز جدید وجود دارد.
ادم بعد از تعویض زانو و درمان آن
پس از جراحی تعویض زانو، ایجاد ادم یا تورم در ناحیه عمل شده امری طبیعی است. این تورم معمولاً فقط در قسمت عمل شده رخ می‌دهد و با گذشت زمان و انجام تمرینات فیزیوتراپی کاهش می‌یابد. با حمایت از زانو و انجام تمرینات ورزشی مناسب، می‌توانید به کاهش تورم کمک کرده و روند بهبودی خود را تسریع کنید. به طور معمول، تورم و ادم زانو طی ۲ تا ۳ هفته بهبود می‌یابد.
جام تمرینات فیزیوتراپی پس از جراحی تعویض زانو بسیار مهم است. این تمرینات به کاهش تورم، افزایش دامنه حرکتی زانو و تقویت عضلات کمک می‌کنند. همچنین، فیزیوتراپی به شما کمک می‌کند تا سریع‌تر به فعالیت‌های روزمره خود بازگردید. برای یادگیری تمرینات مناسب، می‌توانید از فیزیوتراپیست خود راهنمایی بگیرید یا از منابع مختلف مانند اینترنت، کتاب‌ها و فیلم‌های آموزشی استفاده کنید.
آیا تعمیر و نگهداری پروتز زانو انجام می شود؟
اگرچه پروتزهای زانو به طور کلی نیازی به مراقبت‌های ویژه‌ای ندارند، اما انجام برخی اقدامات می‌تواند به افزایش طول عمر و کارایی آن‌ها کمک شایانی کند. حفظ وزن ثابت، انجام منظم ورزشهای مناسب و پیگیری دورهای وضعیت پروتز توسط پزشک، از جمله مهم‌ترین مواردی هستند که افراد دارای پروتز زانو باید به آن‌ها توجه کنندتا به شل شدن مفصل مصنوعی زانو دچار نشوند. پایداری وزن بدن از فشار بیش از حد بر روی پروتز جلوگیری کرده و عمر آن را افزایش می‌دهد. همچنین، ورزش منظم به تقویت عضلات اطراف مفصل، بهبود تعادل و افزایش دامنه حرکتی کمک می‌کند. علاوه بر این، مراجعه منظم به پزشک و انجام بررسی‌های دورهای، امکان تشخیص زودهنگام مشکلات احتمالی و جلوگیری از عوارض جدی‌تر را فراهم می‌آورد.
سخن پایانی
با وجود اینکه ممکن است با تعویض پروتز زانو با چالش‌هایی روبرو شوید، امابا رعایت نکات مراقبتی و انجام تمرینات ورزشی مناسب، می‌توانید به راحتی به زندگی روزمره خود بازگردید و احتمال شل شدگی مفصل زانو را کاهش دهید.
مهم‌ترین نکته‌ای که باید به خاطر داشته باشید، پیگیری منظم وضعیت پروتز توسط پزشک است. با مراجعه دورهای به پزشک و انجام بررسی‌های لازم، می‌توانید از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کرده و طول عمر پروتز خود را افزایش دهید.
سوالات متداول
- شل شدن مفصل مصنوعی زانو چیست و چه عواملی باعث آن میشود؟
دلایل اصلی شل شدگی مفصل خوردگی استخوان، عفونت، فشار بیش از حد و سایش می باشد. - چه افرادی بیشتر در معرض خطر شل شدگی مفصل مصنوعی هستند؟
افراد با وزن بالا، افرادی که فعالیت بدنی سنگینی دارند، افرادی که در سنین پایینتر عمل تعویض مفصل انجام دادهاند و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند بیشتر در معرض خطر هستند. - آیا میتوان از شل شدگی مفصل مصنوعی پیشگیری کرد؟
رعایت توصیههای پزشک، حفظ وزن مناسب، انجام ورزشهای مناسب و پیگیریهای دورهای را به عنوان روشهای پیشگیری شل شدگی پروتز زانومی باشد.