کیست پشت زانو
کیست بیکر چیست و چگونه به وجود می آید؟
کیست بیکر کیسه یا توده های پر از مایع هستند که تنها در پشت یک یا هر دو زانو ایجاد می شوند و علت این عارضه اغلب آسیب به زانو همانند آرتروز زانو می باشد. درد ناشی از کیست بیکر بسته به میزان پیشرفت این عارضه متفاوت می باشد و در شرایطی که این بیماری پیشرفت کرده نمی توان تنها به مصرف داروهای مسکن و یا تمرینات ورزشی بسنده کرد بلکه نیز به عمل جراحی خواهد بود.
از نظر پزشکی کیست بیکر یک کیست سینوویال می باشد که توده ای نرم و پر از مایع بوده و تنها در پشت زانو ایجاد می شود. این عارضه زمانی ایجاد می شود که ساختار داخل یا اطراف مفصل زانو ضربه می بینند و در این حال زانو مایع اضافی تولید می کند که می تواند تنها در یک طرف جریان داشته باشد به همین جهت یک کیست در پشت زانو تشکیل می یابد.
چه عواملی باعث ایجاد کیست بیکر می شوند؟
همانطور که در ابتدا نیز اشاره شد، کیست بیکر نتیجه آسیب و ضربه به مفصل زانو است که در پی آن باعث ایجاد تورم در زانو خواهد شد. عوامل زیر می توانند در ایجاد کیست بیکر تاثیرگذار باشند:
عوامل ایجاد کیست بیکر
- التهاب
- نقرس
- آرتروز(روماتوئید یا استئوآرتریت)
- آسیب مستقیم به زانو(پارگی مینیسک یا پارگی رباط)
علائم کیست پشت زانو
کیست بیکر در اغلب موارد بدون هیچگونه درد و یا علائمی است و در این مواقع فرد تنها احساس درد ناشی از آسیب زانو را تجربه می کند. در واقع این درد باعث شکل گیری کیست شده نه درد ناشی از کیست! اما در صورت هر گونه فشار یا ضربه ای می تواند منجر به بزرگ شدن توده در زانو شود یا زانو ورم کند و به هنگام تورم زانو یک کیست در مقابل درد نیز افزایش می یابد و دامنه حرکت زانو کم می شود. در این صورت علائم کیست بیکر عبارتند از:
- درد در ناحیه زانو
- ایجاد توده پر از مایع در پشت زانو
- سفت شدن زانو
- تورم زانو یا ساق پا
- محدود شدن دامنه حرکتی
- عدم توانایی خم کردن زانو
کیست بیکر می تواند موجب تورم و حتی قرمزی در ساق پا گردد که علائمی شبیه به لخته خون می باشد و این بسیار خطرناک می باشد لذا باید هر چه سریعتر به متخصص زانو مراجعه نمایید. جراح متخصص تشخیص خواهد داد که تورم و قرمزی آیا به علت کیست بیکر است یا تشکیل شدن لخته خون.
نحوه معاینه و تشخیص کیست پشت زانو توسط متخصص
جهت تشخیص کیست بیکر نیاز به معاینات دقیق می باشد. پزشک متخصص جهت تشخیص ممکن است سوالات زیر را از بیمار بپرسد:
- تاریخچه پزشکی: پزشک متخصص زانو از بیمار هر گونه آسیب یا ضربه قبلی که به زانو وارد شده را سوال می کند.
- اولتراسوند: یک نوع آزمایش ساده و بدون درد می باشد. در واقع سونوگرافی با استفاده از امواج صوتی جهت تعیین جامد یا مایع بودن توده کیست بیکر.
- آزمایش X-ray: با توجه به اینکه آرتروز نیز می تواند یکی از دلایل شکل گیری کیست بیکر باشد لذا از این آزمایش جهت تشخیص آرتروز استفاده خواهد شد و نه تشخیص کیست بیکر.
- آزمایش ام آرآی MRI: این آزمایش می تواند اطلاعات دقیق تری در مورد چگونگی و علت اصلی ایجاد کیست بیکر در اختیار پزشک متخصص قرار دهد. در MRI امواج مغناطیسی به جای اشعه ایکس جهت نشان دادن تصاویر دقیق داخل بدن استفاده می شود.
درمان کیست بیکر چگونه است؟
کیست پشت زانو اغلب با درمان های غیرجراحی شروع می شود و یکی از روش های مجرب و مورد استفاده فیزیوتراپ ها و جراحان ارتوپد جهت تسکین درد و تورم ناشی از آسیب مفاصل است، روش RICE به معنای استراحت، یخ، فشرده سازی، قرار دادن زانو در ارتفاع می باشد. توجه داشته باشید ابتدا برای درمان باید به بهترین متخصص ارتوپد در تهران مراجعه کنید.
کیست بیکر زانو
اغلب متخصصان جراحی زانو در ابتدای درمان کیست بیکر، روش های غیرجراحی را توصیه می کنند. این درمان ها بیشتر تمریناتی هستند که با انجام دادن آنها به تنهایی و در منزل می توان تا حدود زیادی شاهد بهبود علائم باشیم.
تعدادی از این تمرینات عبارتند از:
- قرار دادن یخ روی زانو
- استراحت دادن به زانو
- استفاده از زانو بند جهت کاهش تورم مفاصل
- بالا قرار دادن زانو به هنگام استراحت
- مصرف داروهای ضدالتهابی و مسکن ها
- عدم انجام فعالیت هایی که منجر به فشار آوردن به زانو می شوند.
- حفظ تناسب اندام جهت کاهش فشار وارد شده به زانو
- مراجعه به فیزیوتراپی
- استفاده از عصا هنگام راه رفتن
عمل جراحی کیست پشت زانو چگونه است ؟
هر چند جراحی در قدم اول پیشنهادی برای درمان کیست بیکر نمی باشد اما در مواردی خاص هیچ راهکار دیگری برای کاهش درد وجود ندارد. به طور مثال در صورت داشتن علائم زیر احتمال جراحی زیاد است:
- افزایش احساس درد در ناحیه زانو
- محدود شدن دامنه حرکتی زانو
انواع روش های جراحی کیست پشت زانو
روش مختلف کیست بیکر زانو
تخلیه کیست بیکر: با استفاده از این روش پزشک متخصص به وسیله ی سوزن های مخصوصی اقدام به تخلیه مایع موجود در توده می کند.
استئوتومی زانو: این جراحی بیشتر برای افرادی است که درد زانو به دلیل ابتلا به آرتروز را تجربه می کنند، انجام می شود که در آن جراح بخشی از استخوان را برش داده تا آسیب وارد شده به زانو را اصلاح نماید.
جراحی آرتروسکوپی زانو: این روش بیشتر برای تشخیص بهمراه درمان آسیب وارد شده به زانو استفاده می شود بدین صورت که جراح متخصص زانو یک برش کوچک در زانو ایجاد کرده و سپس وسیله ای به نام آرتروسکوپ که ابزاری انعطاف پذیر و با دوربینی در انتهای آن ، را وارد زانو می کند.
نتیجه گیری
به عنوان نکته پایانی باید یادآور شویم که کیست پشت زانو بیشتر در کودکان 4 تا 7 سال و در بزرگسالان 35 تا 70 سال بیشتر شیوع دارد اما در بزرگسالان احتمال شکل گیری کیست در پشت زانو بیشتر از کودکان می باشد. باید دقت داشته باشید که آرتریت یکی از رایج ترین علل ایجاد کیست بیکر است. همچنین این بیماری می توان به علت پارگی منیسک و یا پارگی یکی از رباط های زانو نیز باشد.