پارگی تاندون شانه | هر آن چیزی که باید درباره آن بدانید!

مفصل شانه یکی از پرتحرک ترین و پیچیده ترین مفاصل بدن انسان است. این مفصل به کمک مجموعه ای از استخوان ها، رباط ها و تاندون ها حرکات وسیعی مانند بالا بردن، چرخاندن و کشیدن دست را ممکن می سازد. در میان این ساختارها، تاندون های شانه نقش اساسی در پایداری و عملکرد آن دارند. اما وقتی آسیب یا فشار بیش از حدی به این بخش وارد می شود، ممکن است با یکی از مشکلات شایع و دردناک یعنی پارگی تاندون شانه روبه رو شویم.

پارگی تاندون شانه نه تنها باعث درد و محدودیت حرکتی می شود، بلکه در صورت درمان نشدن می تواند به کاهش دائمی عملکرد شانه و افت کیفیت زندگی منجر گردد. از آنجا که بسیاری از افراد در طول زندگی، به ویژه در سنین بالا یا در اثر فعالیت های ورزشی و شغلی، در معرض این آسیب قرار می گیرند، آگاهی کامل درباره علائم، تشخیص، روش های درمان و مراقبت های پس از آن اهمیت ویژه ای دارد.

در این مقاله از کلینیک ارتوپدی زانو کلینیک به طور جامع به بررسی علل ایجاد پارگی تاندون شانه، نشانه های مهمی که باید جدی گرفته شوند، روش های تشخیص دقیق، درمان های غیرجراحی و جراحی و همچنین مراقبت ها و راهکارهای پیشگیری خواهیم پرداخت.

پارگی تاندون شانه چیست و چه عواملی باعث آن می شوند؟

تاندون ها بافت های فیبری محکمی هستند که عضلات را به استخوان ها متصل می کنند. در شانه، گروهی از تاندون ها به نام «روتاتور کاف» (Rotator Cuff)  وجود دارند که وظیفه اصلی آن ها تثبیت مفصل و ایجاد حرکات متنوع دست است. پارگی تاندون شانه زمانی رخ می دهد که این بافت های مهم دچار آسیب، پارگی جزئی یا کامل شوند.

عوامل اصلی ایجاد پارگی تاندون شانه

پارگی تاندون شانه تحت تاثیر عوامل مختلفی بروز می کند. مهم ترین دلایل بروز این مشکل در بدن افراد، عبارتند از:

• افزایش سن و فرسودگی طبیعی:

با بالا رفتن سن، خون رسانی به تاندون ها کاهش می یابد و بافت ها شکننده تر می شوند.

• آسیب های ناگهانی:

سقوط، تصادف یا بلند کردن اجسام سنگین می تواند باعث پارگی ناگهانی تاندون شود.

• حرکات تکراری و فشار بیش از حد:

مشاغلی مانند نقاشی ساختمان، نجاری یا ورزش هایی مثل بیسبال و تنیس که شامل حرکات مکرر دست بالای سر هستند، خطر بروز پارگی را افزایش می دهند.

• عوامل آناتومیکی:

در برخی افراد شکل استخوان آکرومیون یا وضعیت شانه به گونه ای است که احتمال ساییدگی و پارگی تاندون بیشتر می شود.

• ضعف عضلات اطراف شانه:

ضعف یا عدم تعادل عضلانی نیز فشار بیشتری روی تاندون ها وارد می کند.

به طور کلی، ترکیبی از افزایش سن، فعالیت های تکراری و حوادث ناگهانی در بروز این عارضه نقش دارند.

مطلب مرتبط: ورزش برای پارگی تاندون شانه

علائم و نشانه های پارگی تاندون شانه که باید جدی بگیریم

یکی از چالش های اصلی در پارگی تاندون شانه این است که علائم آن ممکن است در ابتدا خفیف و مشابه مشکلات دیگر شانه باشد. بسیاری از بیماران تصور می کنند دچار گرفتگی یا التهاب ساده شده اند و مراجعه به پزشک را به تعویق می اندازند.

علائم رایج

پارگی تاندون شانه با علائم و نشانه های مختلفی همراه است. مهم ترین علائم بروز این مشکل در بدن، عبارتند از:

• درد مداوم یا ناگهانی:

درد معمولاً در قسمت جلویی یا کناری شانه احساس می شود و هنگام بالا بردن دست یا خوابیدن روی شانه آسیب دیده تشدید می گردد.

• کاهش قدرت عضلانی:

بیمار متوجه می شود که نمی تواند اشیاء را مانند گذشته بلند کند یا دست خود را بالای سر نگه دارد.

• محدودیت حرکتی:

حرکات ساده ای مانند شانه کردن مو یا بستن دکمه های لباس دشوار می شود.

• صدای کلیک یا تق تق:

هنگام حرکت شانه ممکن است صدای غیرطبیعی شنیده شود.

• درد شبانه:

یکی از نشانه های بارز، تشدید درد هنگام شب و اختلال در خواب است.

تفاوت علائم پارگی جزئی و کامل

پارگی شانه به دو بخش مهم جزئی و کامل تبدیل می شود. هر یک انواع پارگی شانه با علائم خاصی همراه است که عبارتند از:

• در پارگی جزئی، بیمار ممکن است هنوز بتواند حرکات محدودی انجام دهد، اما با درد همراه است.
• در پارگی کامل، توانایی بالا بردن یا حرکت دادن دست به شدت کاهش می یابد.

این علائم در صورت بی توجهی می توانند پیشرفت کرده و منجر به آسیب های جبران ناپذیر شوند.

روش های تشخیص پزشکی پارگی تاندون شانه

تشخیص دقیق برای انتخاب بهترین روش درمانی ضروری است. پزشک ابتدا تاریخچه پزشکی و علائم بیمار را بررسی کرده و سپس معاینه فیزیکی انجام می دهد.

مراحل تشخیص

پزشک متخصص برای تشخیص پارگی تاندون شانه از روش های تشخیصی مختلفی استفاده می کند که مهم ترین آن ها عبارتند از:

• معاینه بالینی:

پزشک دامنه حرکتی شانه، قدرت عضلانی و میزان درد بیمار را ارزیابی می کند.

• تصویربرداری اشعه ایکس (X-Ray) :

اگرچه تاندون ها در عکس ایکس دیده نمی شوند، اما می توان وجود خارهای استخوانی یا تغییرات مفصل را بررسی کرد.

• MRI (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی):

بهترین روش برای مشاهده جزئیات تاندون ها و تعیین میزان پارگی است.

• سونوگرافی:

روشی کم هزینه تر که برای تشخیص سریع و بررسی حرکت تاندون ها در زمان واقعی کاربرد دارد.

• آرتروگرام:

در برخی موارد خاص، تزریق ماده رنگی به داخل مفصل و تصویربرداری می تواند کمک کننده باشد.

تشخیص درست و زودهنگام، شانس موفقیت درمان و جلوگیری از عوارض بعدی را افزایش می دهد.

بیشتر بخوانید: ورزش بعد از جراحی شانه

درمان های غیرجراحی و جراحی پارگی تاندون شانه

روش درمان بستگی به سن بیمار، میزان پارگی، سطح فعالیت و شدت علائم دارد. در بسیاری از موارد، پزشکان ابتدا روش های غیرجراحی را امتحان می کنند.

درمان های غیرجراحی

گاهی اوقات پزشک تشخیص می دهد که پارگی تاندون شانه نیازی به جراحی نداشته و با دیگر روش ها قابل درمان است. مهم ترین نمونه از این روش ها عبارتند از:

• استراحت و پرهیز از حرکات سنگین: کاهش فشار روی شانه به بهبود کمک می کند.
• داروهای ضدالتهاب: مصرف ایبوپروفن یا ناپروکسن برای کاهش درد و التهاب.
• فیزیوتراپی: تمرینات کششی و تقویتی برای بازگرداندن دامنه حرکتی و افزایش قدرت عضلات.
• تزریق کورتیکواستروئید: در موارد التهاب شدید برای تسکین موقت درد استفاده می شود.
• کمپرس سرد و گرم: برای کاهش التهاب و بهبود گردش خون مفید است.

درمان های جراحی

اگر پارگی کامل باشد یا بیمار به درمان های غیرجراحی پاسخ ندهد، جراحی لازم می شود.

• آرتروسکوپی شانه: با ایجاد برش های کوچک و استفاده از دوربین، پارگی تاندون ترمیم می شود.
• جراحی باز: در موارد شدیدتر که نیاز به ترمیم گسترده وجود دارد، پزشک از برش بزرگ تر استفاده می کند.
• ترمیم تاندون با پیوند: در صورت آسیب وسیع، ممکن است از بافت پیوندی استفاده شود.

دوره نقاهت پس از جراحی معمولاً چند ماه طول می کشد و فیزیوتراپی نقش کلیدی در بازگشت عملکرد دارد.

مراقبت ها و راه های پیشگیری از پارگی مجدد تاندون شانه

پس از درمان موفق، مراقبت صحیح و پیشگیری از آسیب مجدد اهمیت بسیاری دارد. بی توجهی به این مرحله می تواند تمام تلاش های درمانی را بی نتیجه کند.

مراقبت های پس از درمان

• استفاده از آتل یا اسلینگ طبق توصیه پزشک برای بی حرکت سازی موقت شانه.
• انجام تمرینات فیزیوتراپی به صورت منظم برای بازسازی قدرت عضلانی.
• پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین یا انجام حرکات بالای سر تا بهبودی کامل.
• رعایت تغذیه مناسب شامل پروتئین، ویتامین C و D برای ترمیم بافت ها.

راهکارهای پیشگیری

• گرم کردن بدن قبل از ورزش و فعالیت های سنگین.
• تقویت عضلات اطراف شانه با تمرینات هدفمند.
• اصلاح وضعیت بدنی هنگام کار یا نشستن طولانی مدت.
• اجتناب از حرکات ناگهانی یا پرتابی شدید.

با رعایت این نکات می توان احتمال بروز مجدد پارگی تاندون شانه را به حداقل رساند.

جمع بندی

پارگی تاندون شانه یکی از آسیب های شایع و ناتوان کننده در ناحیه شانه است که می تواند زندگی روزمره فرد را تحت تأثیر قرار دهد. شناخت علل و علائم اولیه، مراجعه به موقع به پزشک و انتخاب روش درمانی مناسب نقش مهمی در بهبود کامل دارد. همچنین مراقبت های پس از درمان و تقویت عضلات شانه کلید پیشگیری از پارگی های مجدد هستند.

توجه داشته باشید که نادیده گرفتن علائم یا درمان های خودسرانه می تواند عوارض جبران ناپذیری ایجاد کند. بنابراین آگاهی، پیشگیری و اقدام سریع بهترین راهکارها در مواجهه با این عارضه محسوب می شوند.

سوالات متداول درباره پارگی تاندون شانه

1. آیا پارگی تاندون شانه همیشه به جراحی نیاز دارد؟
   خیر. در بسیاری از موارد پارگی های جزئی یا متوسط با درمان های غیرجراحی مانند فیزیوتراپی و دارو قابل کنترل هستند. تنها در پارگی های کامل یا مواردی که درمان های غیرجراحی مؤثر نباشند، جراحی توصیه می شود.
2. مدت زمان بهبودی پس از جراحی پارگی تاندون شانه چقدر است؟
   معمولاً بین ۳ تا ۶ ماه زمان لازم است. این مدت به نوع جراحی، شدت آسیب و میزان پایبندی بیمار به برنامه فیزیوتراپی بستگی دارد.
3. چگونه می توان از پارگی تاندون شانه پیشگیری کرد؟
   با تقویت عضلات اطراف شانه، گرم کردن قبل از ورزش، پرهیز از حرکات تکراری سنگین و رعایت وضعیت صحیح بدن می توان خطر پارگی را کاهش داد.